Nguyễn Du - Hồ Chí Minh và Người xứ Nghệ (Phong Lê)

“Tôi là một người con xứ Nghệ xa quê đã hơn 60 năm nhưng không lúc nào không nguôi nhớ đất quê.

Và dường như càng theo thời gian nỗi nhớ quê càng đậm.

Quê với biểu tượng là sông Lam núi Hồng,

Với hồn quê Ví dặm.

Với nhà thờ gia tộc, gia tiên, ông bà, chú bác cô dì nội ngoại,

Và, bao trùm, hoặc quan trọng nhất là với một lịch sử, và lịch sử văn hóa, văn chương, học thuật qua biết bao nhiêu tên tuổi lớn làm rạng danh cho đất nước, trong đó ở đỉnh cao tuyệt đối là Nguyễn Du và Hồ Chí Minh”.

Đó là những lời mà tác gia, Giáo sư Phong Lê gửi đến bạn đọc khi nói về cuốn sách mới ra mắt của ông: “Nguyễn Du – Hồ Chí Minh và người xứ Nghệ” do Nhà xuất bản Đại học Vinh ấn hành.

Cuốn sách gồm 3 phần:                           

Phần 1: Nguyễn Du, gồm 9 bài viết ca ngợi Nguyễn Du và kiệt tác Truyện Kiều. Bàn về mối quan hệ giữa Nguyễn Du với thời đại hôm nay và cả mai sau, mối quan hệ giữa Nguyễn Du và quê hương Hà Tĩnh... trong đó tác giả nhấn mạnh vai trò của Nguyễn Du như một “giá trị trường tồn của văn hóa Việt, văn chương Việt”. Từ đó, tác giả đề cao vai trò của bạn đọc nói chung, hội Kiều học nói riêng trong việc giữ gìn, phổ biến những giá trị tinh thần, nhân văn cao quý mà Nguyễn Du đã từng trăn trở trong đớn đau, bất lực.

Phần 2: Hồ Chí Minh, gồm 10 bài viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh từ 2 góc nhìn: Là Anh hùng giải phóng dân tộc, Lãnh tụ vĩ đại của nhân dân Việt Nam, đồng thời cũng là danh nhân văn hóa lỗi lạc: Người là Nhà văn – Nhà thơ lớn với những tác phẩm đã đi vào lịch sử như Nhật ký trong tù, Tuyên ngôn độc lập...

Phần 3: Về văn hóa Việt, về vấn đề xây dựng con người và con người xứ Nghệ, gồm 3 bài viết, xâu chuỗi những đặc điểm văn hóa Việt với văn hóa riêng của xứ Nghệ. Một mặt tác giả đề cao phẩm chất cần cù, chịu khó, can đảm, dũng khí, đồng thời cũng chỉ ra những hạn chế của con người xứ Nghệ trước những yêu cầu mới của thời đại.

Cấu trúc cuốn sách thành 3 phần với những mối liên hệ logic làm cho 3 vấn đề tưởng như xa nhau nhưng lại rất gần gũi, có quan hệ chặt chẽ với nhau: Nguyễn Du và Hồ Chí Minh là kết tinh hồn thiêng sông núi xứ xứ Nghệ, cả hai đều là danh nhân văn hóa lỗi lạc, là hai nhà thơ lớn của dân tộc, được bạn bè thế giới ngưỡng mộ. Chính xứ Nghệ, với văn hóa và cốt cách người Nghệ đã góp phần tạo nên hai thiên tài, hai nhân cách lớn, vừa làm rạng danh đất nước, vừa làm vẻ vang cho quê hương, xứ sở.

Như lời gửi gắm đầu sách, Giáo sư Phong Lê muốn dành cuốn sách này trước hết cho bạn đọc là những người con xứ Nghệ, “cư trú lập nghiệp ở nhiều nơi” và rất đông các bạn trẻ đang ở quê, “để có thể nối dài và làm giàu thêm tình yêu quê, nó là nền tảng của tình yêu nước”. Tâm sự ấy của một bậc trí thức người Nghệ, dù ở xa quê nhưng luôn đau đáu nỗi nhớ quê, mong cho quê hương phát triển ngày càng giàu đẹp thật đáng trân trọng.